Het aantal besmettingen met mazelen in Nederland is fors toegenomen. Daarmee laait ook de discussie over vaccineren weer op, terwijl dat toch de enige manier is om de ziekte te bestrijden. 

Beter beschermd

Tekst: Jasperina Roozendaal - Timman 

Foto: Marieke de Lorijn

“Mazelen is zeer besmettelijk. Wanneer in een groep minder dan 95 procent van de mensen beschermd is, kan al een uitbraak ontstaan.” Aan het woord is Rosa van Mansfeld, arts-microbioloog bij Amsterdam UMC. “Het virus wordt vaak meegenomen uit landen waar mazelen nog veel voorkomt, zoals bijvoorbeeld Marokko dat nu in het staartje zit van een grote mazelenuitbraak.” Omdat in Nederland de vaccinatiegraad de laatste jaren is gedaald tot onder de 90 procent, kan het virus zich hier verder verspreiden. “Groepsimmuniteit is belangrijk. Behalve dat we daarmee kwetsbare groepen beschermen, kan een ziekte zelfs helemaal verdwijnen, zoals pokken. Met mazelen is dat in theorie ook mogelijk. Want als je niet ziek wordt, kun je ook niemand besmetten.” 

De vrees voor mogelijke bijwerkingen is voor sommige ouders een reden om hun kind niet te laten vaccineren. “Maar de ziekte zelf is ernstiger dan de bijwerkingen”, benadrukt Van Mansfeld. “Die bijwerkingen zijn in de meeste gevallen mild: een pijnlijke plek waar de prik is gezet of lichte koorts. Terwijl een besmetting met mazelen – naast algemene malaise, (hoge) koorts, rode ogen, verkoudheid, hoesten en vlekjes – ook ernstige klachten kan veroorzaken: longontsteking, hersenontsteking, of oorontsteking waardoor sommige kinderen zelfs doof blijven. Daarnaast zijn patiënten na het doormaken van mazelen enkele maanden tot jaren verhoogd vatbaar voor andere infecties. Je kunt dus niet zeggen dat het beter is om de ziekte door te maken om natuurlijke afweer op te bouwen.”

Dat vaccineren zou kunnen leiden tot autisme, zoals nog vaak door tegenstanders wordt gesteld, is een misvatting. Van Mansfeld: “Een arts beweerde dat in 1998, maar zijn conclusies bleken onjuist. Zijn artikel werd wegens fraude ingetrokken en de arts verloor zelfs zijn artsentitel. Kinderen die niet gevaccineerd zijn, hebben net zo vaak autisme als gevaccineerde kinderen. Dat blijkt uit meerdere wetenschappelijke onderzoeken, die zijn beoordeeld door de Gezondheidsraad.

JANUS  •  populair-wetenschappelijk tijdschrift Amsterdam UMC 
JANUS • populair-wetenschappelijk tijdschrift

Het aantal besmettingen met mazelen in Nederland is fors toegenomen. Daarmee laait ook de discussie over vaccineren weer op, terwijl dat toch de enige manier is om de ziekte te bestrijden. 

“Mazelen is zeer besmettelijk. Wanneer in een groep minder dan 95 procent van de mensen beschermd is, kan al een uitbraak ontstaan.” Aan het woord is Rosa van Mansfeld, arts-microbioloog bij Amsterdam UMC. “Het virus wordt vaak meegenomen uit landen waar mazelen nog veel voorkomt, zoals bijvoorbeeld Marokko dat nu in het staartje zit van een grote mazelenuitbraak.” Omdat in Nederland de vaccinatiegraad de laatste jaren is gedaald tot onder de 90 procent, kan het virus zich hier verder verspreiden. “Groepsimmuniteit is belangrijk. Behalve dat we daarmee kwetsbare groepen beschermen, kan een ziekte zelfs helemaal verdwijnen, zoals pokken. Met mazelen is dat in theorie ook mogelijk. Want als je niet ziek wordt, kun je ook niemand besmetten.” 

De vrees voor mogelijke bijwerkingen is voor sommige ouders een reden om hun kind niet te laten vaccineren. “Maar de ziekte zelf is ernstiger dan de bijwerkingen”, benadrukt Van Mansfeld. “Die bijwerkingen zijn in de meeste gevallen mild: een pijnlijke plek waar de prik is gezet of lichte koorts. Terwijl een besmetting met mazelen – naast algemene malaise, (hoge) koorts, rode ogen, verkoudheid, hoesten en vlekjes – ook ernstige klachten kan veroorzaken: longontsteking, hersenontsteking, of oorontsteking waardoor sommige kinderen zelfs doof blijven. Daarnaast zijn patiënten na het doormaken van mazelen enkele maanden tot jaren verhoogd vatbaar voor andere infecties. Je kunt dus niet zeggen dat het beter is om de ziekte door te maken om natuurlijke afweer op te bouwen.”

Dat vaccineren zou kunnen leiden tot autisme, zoals nog vaak door tegenstanders wordt gesteld, is een misvatting. Van Mansfeld: “Een arts beweerde dat in 1998, maar zijn conclusies bleken onjuist. Zijn artikel werd wegens fraude ingetrokken en de arts verloor zelfs zijn artsentitel. Kinderen die niet gevaccineerd zijn, hebben net zo vaak autisme als gevaccineerde kinderen. Dat blijkt uit meerdere wetenschappelijke onderzoeken, die zijn beoordeeld door de Gezondheidsraad.

Tekst: Jasperina Roozendaal - Timman 

Foto: Marieke de Lorijn

Beter beschermd