Fleur Tjong is de eerste cardioloog wereldwijd die zich fellow Digitale cardiologie & AI mag noemen. Ze geeft zelf mede invulling aan het fellowship. Het doel ervan is cardiologen op te leiden tot specialisten in artificiële intelligentie, die anderen binnen de zorg hierin kunnen begeleiden.

Hoe zie je de toekomst?

“De zorg verandert nu al door de mogelijkheden die nieuwe digitale technologie biedt. Doordat teksten automatisch kunnen worden ingevoerd, is er meer tijd en aandacht voor patiënten. We moeten er wel voor waken dat we te afhankelijk worden van AI en essentiële vaardigheden verliezen. Maar het vak van arts verandert continu. Vroeger gebruikten we regelmatig een stethoscoop om een diagnose te stellen, nu doen we dat vaker met een echo. AI is gewoon een nieuw hulpmiddel dat we kunnen inzetten. Welke hulpmiddelen je ook gebruikt, als arts blijf je altijd verantwoordelijk voor de zorg die je geeft. De technische vaardigheden die bij veel vakken nodig zijn, zullen niet zo snel compleet door een robot of een AI-model overgenomen kunnen worden. Maar een elektrofysioloog behandelt bijvoorbeeld een hartritmestoornis soms met een ablatie, waarbij abnormale patronen in het hart worden doorbroken. Als we met behulp van AI voor iedere patiënt een gedetailleerde kaart van het hart kunnen maken, verbeteren mogelijk de uitkomsten. De snelheid waarmee dergelijke innovaties ontwikkeld worden, zal de komende jaren alleen maar toenemen.” •

Voor wie is het fellow­ship bedoeld?  

“We willen verschillende mogelijkheden aanbieden. Algemeen cardiologen kunnen zich gedurende één of twee jaar in digitale cardio­logie en AI verdiepen, en zo AI-cardioloog worden. Met de kennis en vaardigheden die ze opdoen kunnen ze op hun latere werkplek een leidende rol spelen bij het verder ontwikkelen van digitale cardiologie en AI. Anderen kunnen dan met vragen bij hen terecht, bijvoorbeeld over hoe ze een AI-model op een veilige manier kunnen inzetten voor hun patiënten en met welke regelgeving ze rekening moeten houden. Ook cardiologen die zich al gespecialiseerd hebben tot bijvoorbeeld elektrofysioloog of beeldvormend cardioloog kunnen AI-modules volgen, die zijn afgestemd op hun specialisme. Het programma zal regelmatig worden aangepast, want AI ontwikkelt zich snel. En de basiskennis waarmee een fellow start zal ook steeds veranderen, omdat AI een grotere plaats zal krijgen in het curriculum van de geneeskundeopleiding die iedere arts volgt. Uiteindelijk moet iedere arts een zekere basiskennis van AI hebben, die je vervolgens kunt verdiepen met een fellowship.”

Wanneer kunnen de eerste fellows starten?

“Ik ben nu wereldwijd de eerste cardioloog die een fellowship Digitale cardiologie & AI volgt. Het opleidingsplan is nog in ontwikkeling en mag ik dus zelf mede vormgeven. We hopen dat we in 2026 ons opleidingsplan kunnen presenteren en dat er vanaf 2027 jaarlijks een of twee cardiologen in het Hart­centrum van Amsterdam UMC een traject kunnen volgen van een of twee jaar. Het zal dan nog enkele jaren duren voor we een Europese accreditatie kunnen krijgen. Samen met een aantal andere centra in Europa zijn we dan expertisecentrum voor Digitale cardio­logie & AI. In Nederland is AI-cardioloog nog geen geregistreerd aandachtsgebied, maar daarover zijn we met de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie in gesprek. Aan de ontwikkeling van het programma werken onder meer datawetenschappers en ingenieurs mee. Om alles goed te verweven binnen het grotere geheel van de opleiding, betrekken we vertegenwoordigers van alle subdisciplines. Samen proberen we een goed gebalanceerd programma te maken.”

Verbetert de hartzorg door gebruik te maken van AI?

“Onderzoek heeft aangetoond dat een AI-model beter is in het lezen van hartfilmpjes dan cardiologen. AI is ook heel goed in het doorzoeken van grote hoeveelheden data. Daar kun je bijvoorbeeld gebruik van maken om een wetenschappelijk artikel samen te vatten. Of om te weten te komen wat de richtlijn in een specifieke situatie voorschrijft. Als je AI goed inzet, kan dat je een betere arts maken. Binnen de hele geneeskunde wordt de potentie van AI gezien. Maar als je dit soort technologie wilt inzetten om de zorg te verbeteren, kom je veel uitdagingen tegen. Het vergt specifieke kennis en vaardigheden, bijvoorbeeld om te beoordelen of iets echt nuttig en betrouwbaar is in de dagelijkse praktijk. Vandaar dat er AI-leiderschap nodig is, mensen die vooroplopen en anderen kunnen begeleiden bij het implementeren van AI-toepassingen die meerwaarde hebben voor de zorg en die voldoen aan ethische normen. Die kennis biedt het fellowship Digitale cardiologie & AI dat ik samen met hoog­leraar Folkert Asselbergs aan het ontwikkelen ben voor de ESC, de Europese Vereniging van Cardiologie.”

Hoe ben je in aanraking gekomen met artificiële intelligentie (AI)?  

“Ik deed promotieonderzoek naar nieuwe therapieën voor het managen van hartritmestoornissen. Daarna, tijdens mijn opleiding tot cardioloog, bleef ik bij dat onderzoek betrokken. Een belangrijke vraag bij patiënten met ritmestoornissen is of iemand wel of niet een implanteerbare defibrillator nodig heeft. Zo’n ICD kan een plotse hartdood voorkomen, maar het implanteren brengt ook risico’s met zich mee, bijvoorbeeld het risico op een infectie. Je wilt dat dus niet onnodig doen. Om die afweging te maken kijken we nu vooral naar hoe goed het hart knijpt, maar dat is gebaseerd op onderzoek van tientallen jaren geleden. Toen AI opkwam zag ik de potentie ervan, onder meer voor het inschatten van risico’s van hartpatiënten. Ik ben programmeercursussen gaan volgen, heb een speciale AI-computer gekocht en ging voor een jaar naar de Stanford University in Californië. Daar waren ze al veel verder met het gebruik van AI. Nu houd ik me al ruim vijf jaar bezig met het ontwikkelen van AI-modellen, met name om hartritmestoornissen op te sporen en het risico op een plotse hartdood beter in te schatten.”

Tekst: Raymon Heemskerk • Foto: Mark Horn