Niet alleen bij neurologische aandoeningen zoals ziekte van Parkinson, ook in de psychiatrie heeft Deep Brain Stimulation (DBS) zijn effectiviteit bewezen. Toch worden er nog relatief weinig patiënten voor doorverwezen. Onbekendheid en vooroordelen spelen daarin een rol, constateert psychiater Roel Mocking.
Geïmplanteerde elektroden die in specifieke hersengebieden elektrische signalen afgeven om de hersenactiviteit te reguleren: dat is DBS, in een notendop. “Die signalen overschrijven de ‘verkeerde’ signalen in de hersenen die aanleiding geven tot bijvoorbeeld dwangmatig gedrag”, legt Mocking uit. “De behandeling leidt tot betere communicatie in het hersennetwerk, met meer gezond gedrag tot gevolg. Van patiënten horen we dan: ‘ik voel me meer mezelf’, of hun omgeving zegt: ‘ik herken weer die persoon van vóór de dwang.’”
Maar elektrische impulsen in de hersenen: voor sommigen klinkt het ál te veel als enge science fiction. En dat is onterecht, zegt Mocking. “DBS is een bewezen effectieve therapie. Het wordt al 25 jaar toegepast voor de behandeling van obsessieve-compulsieve stoornissen (OCS) en het staat ook in de behandelrichtlijnen voor depressie.” Die richtlijnen zijn duidelijk over wie in aanmerking komt. “DBS is bedoeld voor mensen met een therapieresistente dwangstoornis of depressie. Er moet sprake zijn van ernstige klachten waarvoor alle andere therapievormen, zoals medicatie en psychotherapie, onvoldoende verbetering hebben gebracht.”
Van deze OCS-patiënten heeft ongeveer 60 procent baat bij DBS. “Onze recent gepubliceerde onderzoeken, waarin we gegevens van patiënten wereldwijd hebben samengevoegd, laten zien dat DBS bij deze patiëntengroep een duidelijk en sterk effect heeft: afname van klachten, herstel van functioneren en een betere kwaliteit van leven”, zegt Mocking. “Toch wordt maar een fractie van de patiënten die in aanmerking komen, voor DBS doorverwezen. We willen graag meer patiënten helpen en tegelijk beter in kaart brengen bij wie de therapie werkt en bij wie niet – en waarom. Uit ons eerder onderzoek blijkt dat er in elk geval geen factoren zijn die dat betrouwbaar kunnen voorspellen. Dus patiënten bij voorbaat uitsluiten van DBS, omdat je aanneemt dat het toch niet zal werken, is ongegrond.” •
De genoemde onderzoeken zijn gepubliceerd in Molecular Psychiatry, Psychiatry Research en Journal of Affective Disorders.
Foto: Marieke de Lorijn
In deze video beantwoordt Roel Mocking veelgestelde vragen over DBS in de psychiatrie.
Foto: Marieke de Lorijn
De genoemde onderzoeken zijn gepubliceerd in Molecular Psychiatry, Psychiatry Research en Journal of Affective Disorders.
Geïmplanteerde elektroden die in specifieke hersengebieden elektrische signalen afgeven om de hersenactiviteit te reguleren: dat is DBS, in een notendop. “Die signalen overschrijven de ‘verkeerde’ signalen in de hersenen die aanleiding geven tot bijvoorbeeld dwangmatig gedrag”, legt Mocking uit. “De behandeling leidt tot betere communicatie in het hersennetwerk, met meer gezond gedrag tot gevolg. Van patiënten horen we dan: ‘ik voel me meer mezelf’, of hun omgeving zegt: ‘ik herken weer die persoon van vóór de dwang.’”
Maar elektrische impulsen in de hersenen: voor sommigen klinkt het ál te veel als enge science fiction. En dat is onterecht, zegt Mocking. “DBS is een bewezen effectieve therapie. Het wordt al 25 jaar toegepast voor de behandeling van obsessieve-compulsieve stoornissen (OCS) en het staat ook in de behandelrichtlijnen voor depressie.” Die richtlijnen zijn duidelijk over wie in aanmerking komt. “DBS is bedoeld voor mensen met een therapieresistente dwangstoornis of depressie. Er moet sprake zijn van ernstige klachten waarvoor alle andere therapievormen, zoals medicatie en psychotherapie, onvoldoende verbetering hebben gebracht.”
Van deze OCS-patiënten heeft ongeveer 60 procent baat bij DBS. “Onze recent gepubliceerde onderzoeken, waarin we gegevens van patiënten wereldwijd hebben samengevoegd, laten zien dat DBS bij deze patiëntengroep een duidelijk en sterk effect heeft: afname van klachten, herstel van functioneren en een betere kwaliteit van leven”, zegt Mocking. “Toch wordt maar een fractie van de patiënten die in aanmerking komen, voor DBS doorverwezen. We willen graag meer patiënten helpen en tegelijk beter in kaart brengen bij wie de therapie werkt en bij wie niet – en waarom. Uit ons eerder onderzoek blijkt dat er in elk geval geen factoren zijn die dat betrouwbaar kunnen voorspellen. Dus patiënten bij voorbaat uitsluiten van DBS, omdat je aanneemt dat het toch niet zal werken, is ongegrond.” •
Niet alleen bij neurologische aandoeningen zoals ziekte van Parkinson, ook in de psychiatrie heeft Deep Brain Stimulation (DBS) zijn effectiviteit bewezen. Toch worden er nog relatief weinig patiënten voor doorverwezen. Onbekendheid en vooroordelen spelen daarin een rol, constateert psychiater Roel Mocking.
